ΑΝΑΤΟΜΙΑ – ΓΕΝΙΚΑ
Αρθρικός χόνδρος ονομάζεται ο λείος , λευκός ιστός που καλύπτει τις άκρες των οστών στις αρθρώσεις . Ο υγιής αρθρικός χόνδρος επιτρέπει τις κινήσεις στις αρθρώσεις να γίνονται ομαλά και με πολύ μικρή τριβή . Οι βλάβες στον χόνδρο μπορεί να είναι αποτέλεσμα φθοράς ή τραυματισμού . Αν δεν αντιμετωπιστούν , οδηγούν σε πόνο , δυσκολία στην κίνηση και σταδιακή αποδιοργάνωση της άρθρωσης με τελική κατάληξη την αρθρίτιδα . Ο αρθρικός χόνδρος στερείται αιμάτωσης και συνεπώς δεν έχει δυνατότητα ικανοποιητικής αναγέννησης . Ο στόχος της θεραπείας είναι να διεγείρει την ανάπτυξη φυσιολογικού νέου χόνδρου που θα βελτιώσει την λειτουργία της άρθρωσης και κυρίως θα αποτρέψει την ανάπτυξη αρθρίτιδας . Οι χειρουργικές τεχνικές για την ανακατασκευή του αρθρικού χόνδρου συνεχώς εξελίσσονται .
ΕΙΚ.1 
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Οι χόνδρινες βλάβες προκαλούν συμπτώματα όπως :
– Πόνο συνεχή ή μόνο κατά την κίνηση ή την φόρτιση
– Πρήξιμο από την συλλογή αντιδραστικού υγρού ή και αίματος αν πρόκειται για πρόσφατη οστεοχόνδρινη βλάβη .
– Επεισόδια εμπλοκής από την παρεμβολή χόνδρινων τεμαχίων ελευθέρων μέσα στην άρθρωση .
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Από το ιστορικό του ασθενή , την κλινική εξέταση και τις απεικονιστικές εξετάσεις , ο ιατρός θέτει τη διάγνωση και ελέγχει :
– το μέγεθος και το βάθος της χόνδρινης βλάβης
– την εντόπιση , δηλαδή το ακριβές σημείο στην άρθρωση που βρίσκεται η βλάβη
– το είδος της βλάβης , δηλαδή αν είναι χόνδρινη ή οστεοχόνδρινη βλάβη
– άλλες συνοδές βλάβες
Όλα τα παραπάνω είναι απαραίτητες πληροφορίες για την επιλογή και τον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπείας .
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Χειρουργική ή συντηρητική θεραπεία ; Η επιλογή γίνεται μετά από συζήτηση για τις δυνατότητες ιατρικής παρέμβασης σε κάθε περίπτωση . Πάντως οι ασθενείς που φαίνεται να επωφελούνται περισσότερο από την χειρουργική θεραπεία για την αποκατάσταση μίας χόνδρινης βλάβης είναι οι νέοι με μεμονωμένη , σαφώς οριοθετημένη βλάβη . Αντίθετα για τους μεγαλύτερους σε ηλικία ασθενείς με πολλαπλές βλάβες φθοράς συνήθως επιλέγεται η συντηρητική θεραπεία που μπορεί να περιλαμβάνει :
– Βλαστοκύτταρα . Η σύγχρονη επιστημονική έρευνα επικεντρώνεται σε νέες τεχνικές που δίνουν το ερέθισμα στον οργανισμό να επουλώνει τις χόνδρινες βλάβες με νέο υγιή χόνδρινο ιστό . Με βάση τα επιτεύγματα και συμπεράσματα της Βιολογίας γίνεται χρήση των βλαστοκυττάρων που λαμβάνονται από τον πάσχοντα από τον μυελό των οστών . Τα βλαστοκύτταρα έχουν την δυνατότητα να διαφοροποιούνται σε παρόμοιο ιστό με αυτόν που γειτνιάζουν και χρησιμοποιούνται για να επουλώσουν χόνδρινες βλάβες .
– Αυξητικοί παράγοντες . Πρόκειται για μία ακόμα βιολογική τεχνική που αφορά την απομόνωση και χρήση των αυξητικών παραγόντων που φυσιολογικά παράγει ο οργανισμός για να καθοδηγεί τις διαδικασίες της θεραπείας του . Σε χόνδρινες βλάβες γίνεται χρήση για να προάγει την ανάπτυξη χόνδρινου ιστού .
– PRP. Με την τεχνική αυτή γίνεται τοπική έγχυση πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια το οποίο λαμβάνεται από τον ίδιο τον ασθενή . Τα αιμοπετάλια με τους αυξητικούς παράγοντες που παράγουν ενισχύουν την επούλωση των χόνδρινων βλαβών.
ΕΙΚ.2 
– Φυσικοθεραπεία . Με τις θεραπευτικές ασκήσεις γίνεται προσπάθεια : 1) να ενδυναμώσουν οι μύες που δρουν γύρω από το γόνατο αλλά και πιο κεντρικοί μύες της λεκάνης και του κορμού 2) να αυξηθεί ή να διατηρηθεί το εύρος κίνησης της άρθρωσης και 3) να μειωθούν τα συμπτώματα
– Φαρμακευτική αγωγή . Αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα χορηγούνται για την αντιμετώπιση του πόνου και του οιδήματος . Συστήνεται η μακροχρόνια χρήση συμπληρωμάτων διατροφής με κύρια συστατικά την γλυκοζαμίνη και την χονδροϊτίνη με σκοπό την επιβράδυνση εξέλιξης της βλάβης σε αρθρίτιδα χωρίς ισχυρή επιστημονική τεκμηρίωση .
– Εγχύσεις υαλουρονικού οξέος . Πρόκειται για μία ουσία που βρίσκεται στο αρθρικό υγρό και παίζει σημαντικό ρόλο στην βιολογία και την λίπανση της άρθρωσης . Η τοπική έγχυση μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα και να επιβραδύνει την φθορά .
Για την σωστή χειρουργική αντιμετώπιση είναι πολλές φορές απαραίτητη η συνολική διαχείριση και άλλων τραυματισμών όπως ρήξη μηνίσκου , συνδεσμικές κακώσεις ή πρέπει να γίνεται και διόρθωση του άξονα του σκέλους όταν τα φορτία που δέχεται η άρθρωση δεν είναι συμμετρικά κατανεμημένα .
Οι χειρουργικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των χόνδρινων βλαβών συνήθως γίνονται με αρθροσκόπηση ή με μικρές τομές ( mini open ) και είναι οι εξής :
– Χονδροπλαστική . Ομαλοποιούνται τα όρια των χόνδρινων βλαβών με τον υγιή χόνδρο . Ο στόχος είναι να επιβραδύνεται η επέκταση της βλάβης και να μην αποπίπτουν ελεύθερα χόνδρινα τεμάχια εντός της άρθρωσης .
– Μικροκατάγματα . Γίνονται μικρές οπές στην περιοχή της βλάβης με σκοπό την αιμορραγία από τον μυελό που θα γεμίσει με βλαστοκύτταρα και αυξητικούς παράγοντες το έλλειμα του χόνδρου . Το αποτέλεσμα συνήθως είναι η κάλυψη της βλάβης με υποδεέστερο ινοχόνδρινο ιστό .
ΕΙΚ.3 
– Τρυπανισμοί . Οι οπές γίνονται με εργαλεία που αναπτύσσουν θερμότητα και πιθανόν να τραυματίζει τους ιστούς . Έτσι σήμερα συνήθως χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις που πάσχει το οστό που στηρίζει τον χόνδρο και θέλουμε να διεγείρουμε την αιμάτωση του . Σε αυτές τις περιπτώσεις τα εργαλεία οδηγούνται διαδερμικά χωρίς να διαπερνούν τον υπερκείμενο χόνδρο .
– Μεταμόσχευση αυτόλογων οστεοχόνδρινων κυλίνδρων . Λαμβάνονται οστεοχόνδρινοι κύλινδροι ( μοσχεύματα ) από περιοχή της άρθρωσης που δεν φορτίζεται και τοποθετούνται στην πάσχουσα περιοχή με σκοπό την κάλυψη της χόνδρινης βλάβης με υγιή υαλοειδή χόνδρο .
– Μεταμόσχευση συνθετικών μοσχευμάτων ή αλλομοσχευμάτων . Σε πολύ μεγάλες βλάβες μπορεί να τοποθετηθούν συνθετικά βιοαπορροφήσιμα ή πτωματικά μοσχεύματα . Αυτά προσελκύουν και στηρίζουν τα βλαστοκύτταρα και τους αυξητικούς παράγοντες που ευοδώνουν την επούλωση της χόνδρινης βλάβης .
– Μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυττάρων . Λαμβάνεται ένα τεμάχιο υγιούς χόνδρινου ιστού από μη φορτιζόμενη περιοχή της άρθρωσης το οποίο αποστέλλεται για καλλιέργεια των χονδροκυττάρων που περιέχει προκειμένου αυτά να πολλαπλασιαστούν . Μετά από 3-5 εβδομάδες τα χονδροκύτταρα τοποθετούνται στην χόνδρινη βλάβη . Μεγάλο πλεονέκτημα της τεχνικής είναι η κάλυψη της βλάβης γίνεται με φυσιολογικό υαλοειδή χόνδρο . Απαιτεί όμως δύο χειρουργικούς χρόνους και έχει υψηλό κόστος .